Een bezoek aan St. Lô in Normandië. (Een historisch tussendoortje)

Voor biljartliefhebbers zal deze kop niet zo veel verduidelijken. Na het lezen van dit artikel zult U waarschijnlijk beter op de hoogte zijn.

In de geschiedenis van de biljartsport wordt terug gebladerd in de tijd. We weten niet zo veel van de ontwikkeling van de biljartsport. We kennen een Franse koning, die een biljarttafel liet bouwen door een vakkundig meubelmaker. Er zijn wat tekeningen uit de 17e eeuw uit Engeland, waarbij ook sprake is van een spelvorm, die verwant blijkt te zijn aan het latere biljarten.

In het museum van schone kunsten (Musée des beaux Arts) van St. Lô is een recent gereed gekomen aparte zaal ingericht met 7 fraaie gobelins van ongeveer 2,5 meter breed en 4 meter hoog. Elk gobelin (sierwandkleed) heeft een symbolisch onderwerp. Zo zijn ook de seizoenen weergegeven op vier grote wandkleden. Het prachtige wanddoek over de lente toont een aantal vruchtbaarheidsrituelen over het ontluikende nieuwe leven.

Centraal is een tafereel afgebeeld van een groepje mannen en vrouwen die een buitenspel spelen. Het speelveldje is omgeven door een gevlochten wandje van enkele decimeters hoog. Op het speelveld liggen twee houten ballen in het spel. Tevens is er een kleine boog (ongeveer 15 cm hoog) opgesteld en staat er een kegel, ook wel pin genoemd, op het speelveld. De mannen en vrouwen beschikken over een gebogen stok, waarmee de speelballen in beweging kunnen worden gebracht. Deze fraaie afbeeldingen op het gobelin vormen de allereerste zichtbare duidelijke afbeelding in de lange historie van de biljartsport. Zo heeft ook niet iedereen er weet van, dat het allereerste wereldkampioenschap in de sportgeschiedenis de biljartsport betreft.

Mijn zomervakantie ging vanwege familie afspraken dat jaar richting Zuid Bretagne aan de Franse kust. Op weg daar naar toe, zijn we in Normandië langs gegaan in het museum van St. Lô. Het was die dag in Frankrijk, net zoals in Nederland, zeer warm. In het museum, met air conditioning, waren we de enige bezoekers. De receptioniste vond het erg leuk om eens een paar Nederlanders in huis te krijgen. Het museum is vooral verbonden aan de nabijgelegen universiteit. Mijn bijzondere belangstelling voor het lentegobelin was niet nieuw voor hen. Anderen waren mij al voorgegaan.

De wandkleden mochten niet gefotografeerd worden. Het zaallicht was sterk beperkt om kleurverlies in het wandkleed te voorkomen. In de beschikbare brochure stond echter een zeer bruikbare gekleurde afbeelding. Deze heb ik voor U gescand, zodat er nu voor U toch een zeer acceptabele afbeelding beschikbaar is, voor zover U de afbeelding nog niet kende.

Later zijn er van alle gobelins werktekeningen gemaakt om de bestudering van een tijdsbeeld makkelijker mogelijk te maken. Het toeval wil dat in Bayeux ook al zo’n wereldberoemd bewerkt doek hangt over de rijke geschiedenis van dat deel van Frankrijk. Mocht U in de regio komen, dan kan ik U beide fraaie kunstwerken echt van harte aanbevelen. Als er tijd over blijft, dan is er alle gelegenheid om U daar ook te verdiepen in de ontwikkelingen binnen de tweede wereldoorlog. De hele kuststrook van Normandië draagt nu overal nog de sporen van de landingen en de heroïsche strijd. Het is een toeristische topper van de eerste orde. Terecht worden de gevallenen geëerd en de historie gerespecteerd.

Er zijn talloze afbeeldingen in tekening, schilderij of foto’s over de biljartsport beschikbaar, maar geen enkele heeft voor mij zoveel historische lading. Het doet mij veel plezier om U van deze afbeelding kennis te laten nemen.

Tot een volgende keer maar weer.

Cas Juffermans – Oegstgeest.